Günümüzde E-Ticaret uluslararası gelişmelere paralel olarak potansiyelinin geliştirilmesi, bu çalışmanın da temel amacıdır. Bu temel amaç çerçevesinde e-ticaret modellerinin geliştirilmesi hakkında araştırma yaparken değinilmesi gereken en temel hususlardan biri de ödeme sistemleridir. Kolay, yürürlükteki yasalara %100 uygun, pratik ve herşey den önemlisi tüketici ve satıcının en temel beklentisi olan işlem güvenliği ilkelerine uygun modern ödeme yöntemlerinin, e-ticaret potansiyelinin artmasına çok ciddi fayda sağlayacağı şüphesizdir.
Bu çalışmada e-ticaret potansiyelinin geliştirilmesine ilişkin önlemler kargo ve lojistik firmaları tarafından uygulanacak bazı standartların geliştirilmesi açısından ele alınırken, yine kargo firmaları tarafından uygulanan kapıda ödeme sisteminin, yasal ve teknolojik anlamda tarafların beklentilerini sorunsuz olarak karşılayacak şekilde düzenlenmesine işaret etmenin faydalı olacağını düşünmekteyiz.
Kapıda ödeme, diğer ödeme sistemleri arasında, özellikle e-ticaretin en azından ülkemizde yeni gelişmeye başladığı dönemde özellikle öne çıkmaktadır. Müşteriler, mağazadan alışveriş yaparken tam klasik bir satın alma işlemine karşı yüzyıllardan beri süregelen bir değiş-tokuş sistemine alışıktır. Mağazada ürün teslim alınır ve parası ürün teslim alınarak ödenir. Ancak e-ticaret sisteminde ise genelde önce iletişim araçları ile tanıtılan ürün seçilmekte, ve ürün teslim alınmadan ödemesi yapılmaktadır. Kapıda ödeme yöntemi ise müşterilerin yüzyıllardan beri süregelen bu alışveriş alışganlığına bir seçenek oluşturmaktadır.
Ancak kapıda ödemenin yukarıda belirtilen ihtiyaç ve fonksiyonları sağlaması sağlam yasal ve teknolojik temellere dayanmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede kapıda ödemenin temel fonkisyonunu incelemek gereklidir. Kapıda ödemede kargo şirketi satıcıya ait ürün bedelini müşteriden tahsil etmekte ve satıcıya iletmektedir. Yani basit bir anlatımla bir başkasına ait parayı 3. Bir kişiden(müşteriden) tahsil ederek iletmektedir.
Ülkemizde ve dünyada böyle bir tahsilat işlemini yapmaya ödeme Hizmetleri ve elektronik para kuruluşları hakkında kanun ile kanunda belirtilen şartları sağlayarak BDDK’dan faaliyet izni almış Ödeme hizmetleri ve Elektronik Para kuruluşları yetkilidir.
Bu kuruluşlar en genel anlamda kapıda ödeme fonksiyonunu sağlayacak şekilde bir başkasına ait parayı tahsil ederek fatura ya da ürün sahibine iletmeye yetkilidir. Ayrıca bu kuruluşlar için ilgili kanunda birçok kuruluş niteliği tanımlanmış olup bu kuruluşlar BDDK tarafından diğer finansal kuruluşlar gibi sürekli olarak aktif denetlenmektedir. Bu açıdan bakıldığında bu kuruluşlar tarafından aracılık edilen tahsilatların teknolojik ve ekonomik olarak tarafların güven ihtiyacını sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.
Kapıda ödeme ve tahsilatlı kargo hizmeti şu anda ülkemizde neredeyse tüm kargo şirketleri tarafından verilmekte olup ancak bu hizmetlerin hangi yasal temele dayandığı konusunda bir netlik yoktur. Diğer taraftan satıcılar adına bu tahsilatları yapan kargo şirketlerinin tahsil etmiş olduğu miktarları hangi sürede satıcıya ileteceği, iletip iletmemesi ve iletilmeyen sürede herhangi bir menfaat sağlayıp sağlayamayacağı ve kargo şirketlerinin finansal ve teknolojik yapılarının denetlenememesi gibi temel sorunlar bulunmaktadır. Bunun yanında ürün satışı sonucunda ürün faturasının alıcı müşteriye kesilmesine rağmen tahsilatın kargo şirketi tarafından satıcının hesabına gönderilmesi ve bu şekilde gerçekleşen para ödemelerinin muhasebe sisteminden nasıl kayıt edileceği bir başka mali sorundur. Bütün bu sorunların giderilmesi açısından kapıda ödeme sisteminin kargo şirketleri ile işbirliği içerisinde gerekli teknolojik entegrasyonlar yapılarak kargo şirketi tarafından yapılacak tahsilat işleminin BDDK’tan faaliyet izni almış bir ödeme şirketi vasıtasıyla yapılması Kapıda ödeme sisteminin daha fazla kullanıcıya ve satıcıya finansal ve teknolojik güvenlik içerisinde hizmet edebilmesi açısından önemlidir.
Yukarıda da izah edilmeye çalışıldığı üzere kapıda ödeme sisteminin daha çok tüketiciye ulaşması ve satıcı ve tüketici açısından finansal güvenlik sağlaması açısından gerekli teknolojik altyapının önde gelen bir e ticaret sağlayıcı yine sektörde önde gelen bir kargo lojistik firması ve BDDK’tan faaliyet izni almış bir ödeme şirketi vasıtasıyla hayata geçirilmesi için bir model çalışmasının yapılmasının E-ticaret ve parekende sektörünün potansiyelinin gelişmesine büyük katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.
Konu ile ilgili daha detaylı bilgi almak için büromuzdan Av.Nihat ERCİYAS'a aşağıdaki mail adresinden ulaşabilirsiniz.
nihat.erciyas@erciyas.av.tr
Comments